Toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik küresel taahhütler

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından arkurulan Nesiller Boyu Eşitlik Forumu Eylem Koalisyonları’nın Temmuz ayında Paris'te gerçekleştirilen açılış etkinliklerinde, dünyanın birçok yerinden Birleşmiş Milletler liderleri, feminist aktivistler, gençlik aktivistleri ve hükümetler 2026'ya kadar toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik kalıcı bir ilerleme amacıyla bir araya geldi. Eylem Koalisyonu'nun başlangıç etkinliklerinin ardından, Bedensel Özerklik, Cinsel Sağlık, Üreme Sağlığı ve Hakları Eylem Koalisyonu, İklim Adaleti için Feminist Eylem Komisyonu ve Liderlik Eylem Komisyonu’na dahil birçok hükümet, lider, özel sektör ve sivil toplum temsilcileri, gençler ve uluslararası kuruluşlar kendi taahhütlerini sundular.  

Sunulan taahhütlerden en çok öne çıkan noktalar arasında Bill ve Melinda Gates Vakfı tarafından önümüzdeki beş yıl içinde aile planlamasına yönelik 1,4 milyar ABD dolar aktarılması, Ford Vakfı tarafından toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, ekonomik adalet, teknoloji ve yenilik, bedensel özerklik ve Feminist Hareketler ve Liderlik Eylem Koalisyonları’na 420 milyon ABD doları aktarılması, İzlanda Hükümeti tarafından hayatta kalanlara yönelik cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine ulaşım adına esnek finansmanı desteklemek için Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’na katkılar sunulması ve Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’ne erkekler ve oğlan çocuklarının toplumsal cinsiyet eşitliğine dahil olması için bir milyon ABD doları yatırım yapılması olmuştur.  

Feminist Hareketler ve Liderlik Eylem Koalisyonu'nun lansman etkinliğinde hükümetler, kadın, feminist ve gençlik örgütleri, uluslararası örgütler, vakıflar ve özel sektör tarafından sunulan taahhütler ise 2026 yılına kadar trans, interseks ve kendisini geleneksel kadın ve erkek kategorilerinin içinde tanımlamayan (non-binary) insanlar, etnik azınlıklar, genç feministler ve diğer tarihsel olarak dışlanmış insanlar tarafından yönetilenler de dahil olmak üzere feminist hareketlerin ve örgütlerin sürdürülebilir hale gelmeleri ve herhangi bir korku taşımadan çalışmalarını yürütmeleri için toplumsal cinsiyet eşitliği, barış ve insan haklarını ilerletmek ve desteklemek amaçlanıyor.  

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri ve Şili'nin eski Başkanı Michelle Bachelet, Nesiller Boyu Eşitlik Forumu’nun diğer BM liderleriyle birlikte, güvenli ve kapsayıcı bir sivil alanı aktif olarak desteklemeyi taahhüt ettiğini vurgulayarak, feminist hareketlerin ve tüm çeşitlilikleri ile kadın hakları savunucularının çevrimiçi ve çevrimdışı olarak katılımı için ilerici adımlar atılacağını belirtti. Ayrıca, kadınların ve kız çocuklarının, cinsel sağlık haklarını kullanmaları ve bedensel özerklik kazanmaları için düzenlenen etkinlikte kadınların ve kız çocuklarının kendi bedenleri hakkında kendi kararlarını vermelerine yönelik dönüştürücü, çok paydaşlı taahhütler de açıklandı. Bu kararların önemine işaret ederek, Bill ve Melinda Gates'in kurucu ortağı Melinda Gates ise, daha fazla kadının ve kız çocuğunun ihtiyaçlarını karşılayan yeni ve gelişmiş doğum kontrol teknolojileri geliştirmeye, kadınları ve kız çocukları doğum kontrol seçenekleri hakkında tam olarak bilgilendirmek için yenilikçi stratejilere yatırım yapmaya odaklandıklarını belirtti.  

Bu gelişmelere ek olarak, Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski, kapsamlı cinsel eğitimi yaygınlaştırarak, temel bir kadın hakkı olarak kürtaja erişimi ve özerk feminist kadın örgütlerine verilen desteği arttırma taahhütlerini açıklarken, kadınların ve kız çocukların küresel düzeyde güçlenmesine yönelik koşulları sağlamak için siyasi irade göstermenin ve sürekli ortak faaliyetlerde bulunmanın yükümlülüğüne işaret etti.  

Eylem Koalisyonu açılış etkinliklerini sonlandıran İklim Adaleti için Feminist Eylem Koalisyonu konuşmacıları ise, toplumsal cinsiyete dayalı iklim çözümlerinin finansmanını artıran, kadınların ve kız çocukların yeşil bir ekonomiye geçişe öncülük etmelerini teşvik edip, iklim etkilerine ve afet risklerine karşı dirençlerini artırmalarını sağlayan taahhütleri dile getirdi.

Tüm bunların yanı sıra, Nesiller Boyu Eşitlik Forumu’nda düzenlenen etkinliklerde öne çıkan önemli konulardan biri de kadınlara yönelik şiddeti sona erdirme mücadelesinde erkeklerin adımlar atmaya ve sorumluluk almaya çağrılmasıydı. Bu çağrının aciliyetinin arka planında, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin artmasını tetikleyen COVID-19 pandemisi bulunuyor. Salgın ile birlikte dünya genelinde fiziksel ve cinsel şiddet, aile içi istismar, kadın cinayetleri, insan ticareti, çocuk yaşta evlilikler ve kadın sünneti katlanarak arttı ve endişe verici seviyelere ulaştı. Forumda paylaşılan verilere göre, 2020'de bazı ülkelerde COVID-19 salgınının ilk haftalarında yardım hatlarına yapılan çağrılar beş kat daha artarken, bu çağrıların birçoğunda kadınlar yardım alamadı ve istismarcılarından kurtulmanın yollarını bulamadı. Bu bağlamda, yetişkin erkeklerin ve oğlan çocukların, sorumluluk ve hesap verebilirlik ilkelerini üstlenerek, erkek ayrıcalığına ve bu normların toplumda tezahür ettiği şiddet biçimlerine meydan okuyabilmeleri önem kazanıyor. Bu durumun taşıdığı kritik önemi işaret etmek adına Birleşmiş Milletler genel sekreteri António Guterres, cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin yaşandığı her ülkeye "ulusal acil durum" çağrısında bulundu ve Birleşmiş Milletler üye devletlerini kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddeti ortadan kaldırmak adına çözümler üretmeye çağırdı.  

Genel hatlarıyla, düzenlenen etkinliklerde cinsiyet eşitliği ve şiddet içermeyen bir geleceğin öneminin ve anlamının üzerinde durulurken, birlikte hareket etmenin de bu mücadelenin bir parçası olduğuna işaret edildi.