“İklim etiketleri” daha az et tüketimini sağlayabilir mi?

‍Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (World Health Organization - WHO) son açıklamaları etin insan sağlığına ve gezegene zarar verdiğini doğruladı. Ancak 1960'lı ve 70'li yıllarda tütüne karşı olduğu gibi, bu bilimsel bilginin tüketici davranışlarına yansıması zaman alıyor.

Birleşik Krallık'ta 2008'den bu yana tüm tütün ürünlerinde "sigara içmek öldürür" ve "sigara içmek körlüğe neden olur" gibi mesajların yanı sıra grafik görsellerin de bulunması yasal olarak zorunlu. Bu uyarı etiketleri, ülke çapında sigara içenlerin sayısının azaltılmasına yardımcı olmuşken et tüketimi içinde benzer bir önlemin geliştirilmesi mümkün olabilir mi?

Konuya dair yapılan araştırmalar gösteriyor ki; et yemenin kişisel ve toplum sağlığı açısından sonuçlarını, iklim değişikliğine olan etkisini konu alan grafik uyarı etiketlerinin kullanımı et tüketimini %7-10 oranında azaltabilir. Peki bu etiketlerin üzerinde neler yer alabilir?

Etlerin üzerindeki ambalajlar ya da menülerdeki uyarı etiketleri, yüksek oranda et tüketiminin kardiyovasküler hastalık, felç ve demans riskini artırdığına dair kanıtları vurgulayabilir. Ayrıca kırmızı ve işlenmiş et tüketiminin tip 2 diyabet, obezite ve çoklu kanserlere yakalanma riskini artırdığına dair kanıtlar da mevcut.

Ambalajlardaki uyarı etiketleri, et çiftçiliğinin salgın hastalık riskini önemli ölçüde arttırdığına dair uyarılarda bulunabilir. COVID-19 veya domuz gribi gibi hayvanlardan insanlara sıçrayan zoonotik hastalıkların, hayvanların yakın temas halinde tutulduğu yerlerde ortaya çıkma olasılığı daha yüksek.

Bu etiketler aynı zamanda insanları et tüketiminin çevreye verdiği zarar konusunda da uyarabilir. Hayvancılığın insan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı salımlarının %15'inden sorumlu olduğu tahmin ediliyor.Birleşik Krallık hükümetine tavsiyelerde bulunan İklim Değişikliği Komitesi, ülkenin net sıfır hedefine ulaşmak için et tüketiminin 2030 yılına kadar %20, 2050 yılına kadar ise %35 oranında düşmesi gerektiğini söylüyor.

Etiketlerin yarattığı etki

Yakın zamanda Birleşik Krallık'ta et yiyen 1001 kişiyle yapılan bir araştırmada, katılımcılara 20 öğün için et, balık ,vejetaryen, vegan seçenek arasından seçim yapmaları istenerek uyarı etiketlerinin et tercihleri üzerindeki etkisi ölçülmeye çalışıldı.

Dört ayrı değişkenin test edilmesi için katılımcıların dört farklı gruba ayrıldığı araştırmada, bir grup servis edilen et seçeneğinin altındaki uyarı etiketinde ormansızlaşmaya dair bir görselle birlikte "Et yemek iklim değişikliğine neden olur. " ifadesini görürken, başka bir grup ise kalp krizi geçiren bir adamın görseliyle birlikte "Et yemek sağlığın bozulmasına neden olur " yazısı yer aldı. Üçüncü bir grup,kafeslere tıkılmış hayvanlarla birlikte "Et yemek pandemiye neden olur " yazısını görürken dördüncü grup ise kontrol grubu olarak herhangi bir görsel veya etiket görmedi.

Sonuçlara bakıldığında, herhangi bir uyarı etiketi kullanılmadığında katılımcıların yaklaşık üç seferin ikisinde (%64) et seçeneğini tercih ettiği görüldü. Bu oran pandemi ile ilgili olan uyarı etiketleriyle %54'e, sağlık ile ilgili olan uyarı etiketleriyle %55'e, iklimle ilgili olan uyarı etiketleriyle ise %57'ye düşüyor.Kamuoyunu bilinçlendirmek için hangi etiketlerin en uygun olabileceği sorusu hala geçerliliğini koruyor.

Araştırmaya katılan katılımcılar, et üzerindeki iklim değişikliğine dair olan uyarı etiketlerine yönelik karşıt görüşlerde olmadıklarını, ancak et tüketiminin sağlık ve salgın risklerine atıfta bulunan etiketleri daha az desteklediklerini belirtiyor.Bu bulguları doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da iklim değişikliğini konu alan uyarı etiketlerinin uygulanmasının tüketim seçimlerini etkilemede etkili olabileceğini öne süren kanıtlar güçlü görünüyor.