İklim değişikliğine karşı savunmasız olan yoksul ülkeler borç krizi tehdidiyle karşı karşıya

İklim değişikliğine karşı savunmasız olan yoksul ülkeler borç krizi tehdidiyle karşı karşıya

Aşırı hava olaylarındaki artış ve borçlanma maliyetlerindeki artış aynı zamana denk geldiğinden, hükümetler ve işletmeler çoklu krizlerle mücadele etmekte zorlanıyor. 

‍

Pakistan Başbakanı Şehbaz Şerif geçen Kasım ayında COP27 iklim görüşmeleri sırasında dünya liderlerini, gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğinin artan maliyetlerini karşılamak için piyasalara yönelmek zorunda kalmaları halinde bir “finansal borç tuzağına” düşme riskiyle karşı karşıya oldukları konusunda uyardı.

‍

Doğal Afetlerden Kaynaklanan Küresel Kayıplar Artıyor

Kasırgalar, seller, kuraklıklar ve aşırı sıcaklıklar gibi son olaylar dünya genelinde büyük hasara yol açarak insani krizlere ve önemli mali yüklere neden oldu. İklim açısından hassas birçok ülke zaten borçlarını ödemekte zorlanıyordu fakat artan borçlanma maliyetleri sorunu daha da kötüleştirerek yalnızca hükümetleri değil, çiftçiler gibi küçük işletmeleri de etkilemeye başladı.

‍

Örnek olarak, Güney Afrika'da bir çiftçi olan Thobani Lubisi'nin şeker kamışı mahsulleri şiddetli yağmurlar nedeniyle ciddi şekilde zarar gördü ve önemli mali kayıplara neden oldu. Sigorta kapsamından yoksun olan Lubisi gibi çiftçiler, toparlanma için ihtiyaç duyulan kredilere eşlik eden artan faiz oranlarıyla başa çıkmak zorunda oldukları için ek zorluklarla karşı karşıya kalıyorlar. Durum, bazı çiftçileri geçimlerini sağlamak için arazilerini satmaya veya tarlalarını kiralamaya itti.

‍

Bu durum, iklimle ilgili felaketlerin çiftçileri işsiz bıraktığı gelişmekte olan ülkelerde artan bir eğilimi yansıtıyor. Mali yük sadece bireylerle sınırlı değil; tüm ülkeler benzer zorluklarla karşı karşıya. Örneğin Maldivler, yükselen deniz seviyesi nedeniyle bütçesinin önemli bir bölümünü kıyı korumasına harcıyor, bu da borçlanma maliyetlerinin artmasına ve iklim uyumu için gerekli fonlara erişimin sınırlı olmasına neden oluyor. Ülkenin Çevre, İklim Değişikliği ve Teknoloji Bakanı Aminath Shauna'ya göre, Maldivler'in kıyı uyumu ihtiyaçlarını karşılamak için ulusal bütçesinin yaklaşık dört katı olan 8,8 milyar dolar harcaması gerekecek. Shauna ayrıca adaların yüzde 64'ünde yükselen deniz seviyeleri nedeniyle şimdiden erozyon yaşandığını söyledi.

‍

Boston Üniversitesi Küresel Kalkınma Politikaları Merkezi’nin raporu, doğal afetler yoğunlaştıkça ve sıklaştıkça, yatırımcıların savunmasız ülkeler için faiz oranlarını yükselterek borç yüklerini artırdığını vurguluyor. Bu da daha yüksek borç maliyetleri döngüsü ve iklim direncine yatırım yapma kapasitesinin azalması gibi endişe verici senaryolar yaratıyor. Örneğin Mozambik, Idai Kasırgası’nın neden olduğu yıkımın ardından likidite baskıları ve daha yüksek borç ödemeleri yaşadı, bu da kredi notlarının düşürülmesine ve temerrüt endişelerine yol açtı.

‍

İklim Krizi Karşısında Savunmasız Olan Ülkelerin Borçlanma Maliyetleri Arttı

Doğal afetlerin sıklığı, iklim açısından savunmasız ülkeleri zengin ülkelerden daha fazla yardım istemeye sevk etti, ancak yapılan mali destekler verilen sözlerin gerisinde kalıyor. İklim krizini ele almak, yatırım önceliklerinde bir değişiklik gerektiriyor çünkü mevcut odak, iklim krizinden zarar gören ülkeler için sürdürülebilir çözümler sağlamıyor. Bununla birlikte, özel yatırımcılar, gelecekteki gelir akışlarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle uyum planlarını finanse etme konusunda genellikle isteksizler.

‍

İklim uyum projeleri için özel sektör finansmanının teşvik edilmesi adına Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (WB) gibi çok taraflı kuruluşlar tarafından projelerin garanti altına alınması yoluyla risk faktörlerinin azaltılması gibi önlemler alınması öneriliyor.

‍

Yeşil finans, parayı güneş çiftlikleri gibi iklim uyum projelerine kanalize etmede başarılı oldu, ancak yatırımcılar, gelecekteki gelir akışını hesaplamak daha zor olduğu için deniz duvarları inşa etmek gibi uyum planlarına fon tahsis etmeye daha az eğilimli. BM'den Lario, iklim değişikliğini azaltmak için yatırılan her 10-12 ABD doları için şu anda uyum için yalnızca bir doların yatırıldığını tahmin ediyor.

‍

Sonuç olarak, iklim açısından savunmasız ülkelerin artan savunmasızlığı iklim değişikliğinden kaynaklanan artan borç krizini ele almak için kapsamlı ve sürdürülebilir çözümlere yönelik acil ihtiyacın altını çiziyor.

‍